image

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen tarihi Cemil Paşa Konağı’nda yer alan Kent Müzesi çalışmaları 3 yıllık bir çalışmanın ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Sivil mimarinin en güzel örneklerinden olan konakta Diyarbakır’ın çok kültürlülüğüne tanıklık eden 1500’e yakın eser sergilenmiştir. Müzede kentte yaşamış tüm halklar, onların kültürleri ve inançları sergilenmiştir. Diyarbakır şehrinin zengin kültürel yapısı, kentsel gelişimi, tarımı, zanaatları, yemek kültürü, inanç odakları, ticareti ve sosyal yaşamın geleneksel adetleri tematik olarak kurgulanmıştır. Eğitim, yazılı ve sözlü kültür ile konağın geçmişi de diğer tematik alanlar gibi hem koleksiyon sergileri, hem de görsel, işitsel medya kullanılarak etkileşimsel olarak sergilenmiştir. Müze içinde dijital olarak da ulaşılabilen bir kütüphane, müze mağazası, kafe, sinema salonu, çocuk atölyesi ve konservasyon atölyeleri yer almaktadır.

 

Cemil Paşa Konağı, surlarla çevrili, bu yüzden de sıkışık bir yerleşim düzeninin zorunlu olduğu Suriçi’nde dört yanı sokaklarla çevrili ada biçimindeki ender yapılardan biri. Geleneksel Diyarbakır evlerinin özelliklerini koruyarak günümüze ulaşmış bir konak olmasıyla şehir için önemli bir yapı.

Harem, selamlık ve servis bölümlerine ayrılan konağın harem kısmı ortadaki büyük dörtgen avluyu saran dört kanattan oluşuyor. Güney kanadının önemli bir parçası yaklaşık bir yüzyıl önce yıkılmış. Diğer kanatlarda ise eyvan, odalar, mutfak, hela, depo ve hamam gibi birimler yer alıyor. Harem ile servis bölümlerinin ortasındaki selamlık güneydeki üç yönü açık büyük eyvan ve arkasındaki iki katlı bölümden müteşekkil. Avluyu saran mekânlardan oluşan doğu tarafındaki servis bölümü ise mülkiyet sorunundan dolayı günümüzde dört bölüme ayrılmış durumda. Haremdeki girişin yanı sıra kuzey ve güneyden de sokak girişi bulunuyor.

Selamlık bölümünün giriş kapısı üzerindeki bingi taşlarından, konağın yapımına 1887-1888 (Hicri 1305) yıllarında başlandığını ve bir yıl kadar sonra tamamlandığını öğreniyoruz. Selamlık bölümüne ait iki kanatlı ahşap kapı üzerine de Cemil Paşa’nın 1902 yılında vefat ettiği yazılmış.

image