Coğrafi İşaret: Diyarbakır Karpuzu
Tescil No: 111
Coğrafi İşaretin Türü: Menşe Adı
Kullanım Biçimi: Markalama
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:
Citrullus lanatus türüne ait olan ve irilikleri itibariyle dünyaca meşhur olan Diyarbakır Karpuzları yuvarlak-oval şekilli, alacalı karpuzlar sınıfına girmektedir. Diyarbakır’da, Sürme, Pembe, Beyaz Kış, Kara Kış ve Ferik adları ile tanınan tiplerin eskiden yaygın olarak yetiştirildiği bilinmektedir. Ancak günümüzde bu çeşitlerden sadece Sürme yetiştirilmektedir.
Meyve Özellikleri: Sürme çeşidi Diyarbakır Karpuzları arasında en iri olan çeşittir. Bu çeşide ait meyve şekilleri; yuvarlak ve oval şekillerde olabilmektedir. Dış kabuk rengi parlak olup, yeşil zemin üzerine uzunlamasına koyu yeşil geniş dilimler halinde çizgili bir görünüme sahiptir. Bu çizgiler muntazam bir görünümde olup zemin rengine göre oldukça koyu bir tondadır. Meyve ağırlığı ortalama 20-30 kg, gelmektedir. Tipik yetiştirme usulü (kuyu karpuzculuğu) ile yetiştirildiğinde 50-60 kilo hatta 75 kilo kadar iri meyveler elde edilebilmektedir. Meyve kabuğu oldukça sert ve kalındır. Meyve kabuk kalınlığı 2-3 cm olup, beyazımsı renktedir. Meyve et rengi kırmızı renkte olup oldukça tatlıdır. Meyve eti lifli yapıda olup bol miktarda su içermektedir. Meyvede suda çözülebilir kuru madde miktarı (SÇKM) ortalama %10 olup bu oran arazi ölçümlerinde daha da yüksek değerlere çıkmaktadır.
Tohum Özellikleri: Bu çeşide ait tohumlar siyah renkte olup küçük boyutlardadır. Meyvenin toplam tohum sayısı değişmekle birlikte ortalama 650-750 adet, bir meyvedeki ortalama toplam tohum ağırlığı 65-66 gramdır. Bir gramdaki tohum sayısı 11-15 adet arasında değişmektedir. Çekirdeklerin boyu 11 mm, çapı 6 mm, kalınlık 2 mm ve bir tohum ağırlığı 0.093 gr’dır.
Bitkisel Özellikler: Diyarbakır Karpuzu (Sürme) tek yıllık olup sürüngen bir yapıdadır. Gövde ve dallar hafif tüylüdür. Kazık köklü bir yapıda olup toprak yüzeyinde kök boğazından itibaren saçak kökler de görülebilmektedir. Geniş masuralarda yetiştirilmeye uygun, güçlü bir habitüsü olup, ana gövdeden itibaren bol miktarda yan dallar meydana gelir ve vejetatif gelişme yoğunluk göstermektedir. Bitkideki meyve sayısı irilikleri de dikkate alınırsa 3-4 adettir.
Çiçek Özellikleri: Diyarbakır Karpuzu’nun çiçekleri genelde san renkte olup monoik karakterdedir. Tohum ekiminden yaklaşık olarak 85 gün sonra çiçeklenme başlar. İlk açan çiçekler erkek çiçek olup daha sonra dişi çiçekler açmaktadır. Tozlanma, böceklerle olup yabancı tozlanma da görülmektedir. Diploid olan Sürme karpuzu 2n=22 kromozoma sahiptir.
