Diyarbakır'in Konumu
Diyarbakır, GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi’nde Karacadağ’dan Dicle Nehri kenarlarına uzanan bazalt platonun üzerine kurulmuÅŸtur. Deniz seviyesinden 650 metre yükseklikte yer alan il, doÄŸuda Batman ve MuÅŸ, güneyde Mardin, batıda Åžanlıurfa, Adıyaman ve Malatya, kuzeyde ise Elâzığ ve Bingöl illeri ile komÅŸudur. Diyarbakır havzasının çevresi yüksekliklerle çevrilmiÅŸtir. Bu çukur alanın eksenini batı-doÄŸu doÄŸrultusunda Dicle Vadisi, kuzey doÄŸrultusunda GüneydoÄŸu Toroslar kuÅŸatmaktadır. Bu daÄŸlar DoÄŸu Anadolu Bölgesi ile GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi’ni birbirinden ayırmaktadır. Diyarbakır havzasının güneybatısında ise KaracadaÄŸ kütlesi yükselir. KaracadaÄŸ, Diyarbakır – Åžanlıurfa il sınırında, koyu renkli lavların yayılmasıyla oluÅŸmuÅŸ eski bir volkan kütlesidir. Bu kütlenin zirve noktası ise 1.957 metre yüksekliÄŸindeki Kolu baba DoruÄŸu ’dur. Karacadağ’ın lavları, doÄŸu yönünde Dicle Vadisi’ne kadar uzanır. Bu lavların yapısı çok geçirimli olduÄŸundan, KaracadaÄŸ kütlesi üstünde akarsu aşınımı hemen hiç rol oynamamakta, dağın içine süzülen suların ancak eteklerde ve uzaklarda kaynaklar halinde yeryüzüne çıktığı bilinmektedir. Ä°lde karasal iklim egemendir. Yazları çok sıcak geçer, ama kış soÄŸukları DoÄŸu Anadolu Bölgesi’ndeki kadar ÅŸiddetli geçmemektedir. Bunun baÅŸlıca nedeni GüneydoÄŸu Toroslar yayının kuzeyden gelen soÄŸuk rüzgarları engellemesidir. Son yıllarda yapılan barajların oluÅŸturduÄŸu yapay göller, geniÅŸ buharlaÅŸma yüzeyleri oluÅŸturarak nispi nem oranını arttırmıştır. Bu nedenle son yıllarda Diyarbakır’ın kuru havası yumuÅŸamaya baÅŸlamıştır. GeniÅŸ bir hinterlandı olan il merkezi, ulaşım yollarının kavÅŸak noktasındadır. Diyarbakır’a ulaşım karayolu, hava yolu ve demiryolu ile saÄŸlanmaktadır. Diyarbakır, Anadolu ile Ä°ran, Irak ve Suriye arasında doÄŸal bir geçiÅŸ yolu, bir köprü görevi görmüş, bu nedenle de tarihin her devrinde birçok uygarlığın beÅŸiÄŸi durumuna gelmiÅŸtir. Ä°lk çaÄŸlardan beri önemli bir ticaret merkezi olan ÅŸehir günümüzde de bu özelliÄŸini korumaktadır.